انواع شرکت و راهنمای ثبت شرکت در ایران
انواع شرکت و راهنمای ثبت شرکت در ایران
در ابتدا به تشریح هریک از شرکت ها و انواع آن به صورت اختصار پرداخته تا به آشنایی کلی از شرکت ها برسیم.
انواع شرکت ها در ایران
شرکت های تجاری در ایران به هفت قسم تقسیم می شوند (طبق ماده ۲۰ قانون تجارت):
۳. شرکت تضامنی
۴. شرکت مختلط غیر سهامی
۵. شرکت مختلط سهامی
۶. شرکت نسبی
لازم به معرفی مختصری از شرکت های تجاری می باشد که در مطالب زیر این تعاریف انجام می گردد.
۱- تعریف شرکت سهامی عام
طبق قانون تجارت اصلاحی ماده ۴ بند الف به این صورت تعریف می شود <شرکت هایی که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند شرکت های سهامی عام نامیده می شوند.> یا می توان به زبان ساده تر شرکت سهامی‌عام را شرکتی گفت با موضوع بازرگانی (بلکه در موضوع آن موضوعی به غیر از بازرگانی قید شده باشد) که سرمایه آن به سهام ، تقسیم شده که بخشی از این سرمایه از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌شود. در شرکت سهامی‌عام ، تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد و مسئولیت سهامداران ، محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها می باشد. در شرکت سهامی عام ، عبارت < شرکت سهامی عام > باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت قید شود و در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.
۲- تعریف شرکت سهامی خاص
طبق قانون تجارت اصلاحی ماده ۴ بند ب به این صورت تعریف می شود < شرکت هایی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.> یا به زبان ساده تر شرکت سهامی خاص شرکتی است با موضوع بازرگانی (بلکه در موضوع آن موضوعی به غیر از بازرگانی قید شده باشد) که تمام سرمایه آن منحصراً توسط مؤسسین ، تأمین گردیده و سرمایه آن به سهام تقسیم شده است و مسئولیت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها می باشد. تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد (موسسه حقوقی ذهن ناب همشهری می تواند شرکت سهامی خاص را با تعداد دو نفر هم ثبت کند) و عنوان <شرکت سهامی خاص> باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت ، به طور روشن و خوانا قید شود.
۳- تعریف شرکت با مسئولیت محدود
طبق قانون تجارت ماده ۹۴ به این صورت تعریف می شود < شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.> یا به زبان ساده تر شرکت با مسئولیت محدود ، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای انجام امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد ؛ فقط به میزان سرمایه خود مسئول قروض و تعهدات شرکت است. در نام شرکت باید عبارت <با مسئولیت محدود> قبل و یا بعد از نام شرکت قید شود. در شرکت های مسئولیت محدود باید کلیه سرمایه تقویم شود و به مدیر عامل تحویل داده شود و مدیر عامل اقرار به دریافت آن مبلغ کند.
۴- تعریف شرکت تضامنی
طبق قانون تجارت اصلاحی ماده ۱۱۶ به این صورت تعریف می شود <شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود. اگر دارایی شرکت برای تأئیدیه تمام قروض کافی نباشد هر یک ازشرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراری که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود.> در اسم شرکت تضامنی باید عبارت <شرکت تضامنی> و لااقل اسم یک نفر از شرکاء ذکر شود. اصولاً صرافی ها جزو این نوع شرکت می باشند.
۵- تعریف شرکت مختلط غیرسهامی
طبق قانون تجارت ماده ۱۴۱ به این صورت تعریف می شود < شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجاری تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که درشرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن ، قید شود.> یعنی به عبارت ساده تر می توان گفت که یک شریک تضامنی دارد و یک شریک با مسئولیت محدود که هر کدام یک وظیفه در قبال سرمایه دارند.
۶- تعریف شرکت مختلط سهامی
طبق قانون تجارت ماده ۱۶۲ به این صورت تعریف می شود < شرکت مختلط سهامی شرکتی است که تحت اسم مخصوص بین یک عده شرکاء سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‌شود. شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه درآمده و مسئولیت آن ها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آن ها در مقابل طلبکاران و روابط آن ها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.> در نام شرکت باید عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود و مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکاء ضامن می باشد.
شرکت مختلط سهامی
۷- تعریف شرکت نسبی
طبق قانون تجارت ماده ۱۸۳ به این صورت تعریف می شود < شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می‌شود و مسئولیت هریک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته.> در اسم شرکت نسبی عبارت <شرکت نسبی> و لااقل اسم یکی از شرکاء باید ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکاء نباشد بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل (و شرکاء) و (و برادران) ضروری است.
۸- تعریف شرکت تعاونی
طبق قانون تجارت ماده ۱۹۰ به این صورت تعریف می شود < شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند.> و همچنین طبق قانون تجارت ماده ۱۹۲ به این صورت تعریف می شود < شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای مقاصد ذکر شده تشکیل می شود :
۱. فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از این که اجناس مزبوره را شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند.
۲. تقسیم نفع یا ضرر بین شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند. > یا به زبان ساده تر شرکت تعاونی شرکتی است که تمام یا حداقل ۵۱ درصد سرمایه آن به وسیله اعضاء در اختیار شرکت تعاونی قرار گیرد و وزارتخانه‌ها ٫ سازمان‌ها ٫ شرکت های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت ٫ بانک ها ٫شهرداری ها، شورا های اسلامی کشوری ٫ بنیاد مستضعفان و سایر نهاد های عمومی می توانند جهت اجرای بند ۲ اصل ۴۳ از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت ٫ مضاربه ٫ مزارعه ٫ مساقات ٫ اجاره ٫ اجاره به شرط تملیک ٫ بیع شرط ٫ فروش اقساطی و صلح ٫ اقدام به کمک در تأمین یا افزایش سرمایه شرکت های تعاونی نمایند ٫ بدون آن که عضو باشند.
